Кыргызстан гендердик теңчиликтин өлкө боюнча баяндаманын негизги корутундуларын жана сунуштары менен тааныштырды

2025-жылдын 10-февралында Кыргыз Республикасынын Эмгек, социалдык камсыздоо жана миграция министрлиги БУУнун Аялдар Уюму жана Европа Биримдиги (ЕБ) менен өнөктөштүктө Кыргыз Республикасындагы Гендердик теңчилик боюнча Өлкөнүн баяндамасынын негизги корутундуларын жана сунуштарын сунуштады.

Бул комплекстүү талдоо гендердик теңчиликке жетишүүгө тоскоол болгон негизги көйгөйлөрдү аныктайт жана гендердик көз караштарды эл аралык алкактарга, анын ичинде Туруктуу өнүктүрүү максаттарына, Пекин Декларациясына жана Иш-аракет Платформасына, ошондой эле Аялдардын бардык түрлөрүнө каршы күрөшүү боюнча Конвенцияга ылайык улуттук саясаттарга жана стратегияларга интеграциялоо үчүн жол картасын сунуштайт.

Иш-чаранын катышуучуларынын алдында сөз сүйлөгөн Эмгек, социалдык коргоо жана миграция министри Равшанбек Сабиров «Гендердик теңчилик Кыргыз Республикасынын Конституциясында бекемделгенин жана мамлекеттик саясаттын негизи болуп саналат» деп белгиледи. Ал белгилегендей, «өлкөбүздө аялдар мамлекеттик башкаруудагы негизги кызматтарды, анын ичинде президент, башкы прокурор, Жогорку соттун төрагасы, парламенттин вице-спикерлери, министрлер, ошондой эле Акыйкатчы, Борбордук шайлоо комиссиясы сыяктуу маанилүү мамлекеттик органдардын жетекчилери ээлейт».

Министр ошондой эле аялдардын бийлик органдарына катышуусун кеңейтүүгө багытталган мыйзам чыгаруу тармагындагы маанилүү жетишкендиктерди белгиледи. Учурда Жогорку Кеңештин 90 депутатынын 20сы аялдар. Жергиликтүү кеңештерге өткөн шайлоолордун натыйжасында аял депутаттардын үлүшү айыл жергесинде 42%, шаарда 30% түздү. Бул жетишкендиктер аялдарды саясий турмушка тартууда олуттуу прогресстин далили.

Равшанбек Сабиров аялдарды колдоо жана алардын мүмкүнчүлүктөрүн кеңейтүү боюнча саясий эркти өзгөчө белгиледи. “Кыргыз Республикасынын Президенти Садыр Нургожоевич Жапаров өткөн жылдын март айында №62 “2030-жылга чейин аялдардын лидерлигин илгерилетүү боюнча мамлекеттик программаны бекитүү жөнүндө”Жарлыкка кол койгон. Бул программа аялдарды өлкөнүн коомдук-саясий жана экономикалык турмушуна активдүү тартууга багытталган. Мамлекет башчысы элдик курултайда сөз сүйлөп жатып: “Кыргыз элинин салттуу баалуулуктарынын бири-аялдарга, балдарга жана улуу муундарга сый мамиле кылуу болуп саналат. Мамлекет жана коом аялдардын жана балдардын коопсуздугуна коркунуч туудурган ар кандай көрүнүштөргө чечкиндүү бөгөт коюуга тийиш. Кыргызстанда зордук-зомбулукка жана агрессияга шылтоо жок жана болбойт. Биз бул көйгөйдү жоюуга жана мындай көрүнүштөрдү катуу айыптоого милдеттүүбүз.””,- деди министр.

Иш-чаранын жүрүшүндө мамлекеттик мекемелердин, жарандык коомдун өкүлдөрү жана өнүктүрүү боюнча өнөктөштөр гендердик зомбулук, сексуалдык жана репродуктивдик ден соолук жана укук, аялдардын укуктарын жана мүмкүнчүлүктөрүн экономикалык кеңейтүү, аялдардын тынчтык жана коопсуздук маселелерине бирдей катышуусу жана лидерлиги, гендердик теңчилик жана климаттын өзгөрүшү, ошондой эле гендер жана санариптештирүү сыяктуу жети тематикалык тармакта гендердик теңчиликти алга жылдыруудагы прогрессти талкуулашты.